Εμείς όλοι μεγαλώνουμε και η ηλικία έχει μεγάλη σχέση με την προπόνηση και την απόδοση σε αυτήν. Περίπου στην ηλικία των τριάντα χρόνων ο αθλητής αντοχής φτάνει στην κορύφωση της απόδοσης του.
Από αυτή την ηλικία και μετά κάθε χρόνο υπάρχει πτώση της απόδοσης, στην αρχή αυτή η πτώση δεν γίνεται συνήθως αντιληπτή και ο αθλητής μπορεί να σκεφτεί ότι αυτό οφείλεται απλά σε μια συνηθισμένη άσχημη απόδοση από άλλους διαφορετικούς λόγους. Στην ηλικία των σαράντα όμως γίνεται πλέων κατανοητό ότι η πτώση αυτή προέρχεται από την ηλικία. Αυτό όμως δεν είναι απόλυτο, μιας και ίσος σημαντικότερος παράγοντας για την διατήρηση της απόδοσης και την καθυστέρηση της πτώσης αυτής, δεν είναι τόσο η αύξηση της ηλικίας αλλά περισσότερο η συνέπεια στην προπόνηση.
Στο παρακάτω σχήμα μπορείτε να δείτε τα αποτελέσματα μερικών από τους καλύτερους αθλητές στις επιμέρους ηλικίες. Από το σχήμα φαίνεται χαρακτηριστικά η μικρή απόκλιση στην απόδοση που υπάρχει μεταξύ των 10ετιών όταν υπάρχει συνεχείς, προγραμματισμένη και χωρίς διαλείμματα προπόνηση μέσα στην διάρκεια του χρόνου.
Στο σχήμα φαίνεται ότι μετά τα 60 χρόνια έρχεται η μεγαλύτερη πτώση στην απόδοση. Γιατί όμως πέφτει η απόδοση και πως μπορούμε να μειώσουμε την ταχύτητα της γήρανσης;
Κατ’ αρχήν θα πρέπει να γνωρίζουμε ποια είναι η βάση για την προπόνηση αντοχής και ποιοι είναι οι περιοριστικοί παράγοντες αυτής. Πριν προχωρήσουμε σε οποιαδήποτε αλλαγή στο πρόγραμμα της προπόνησης με στόχο να διατηρήσουμε το ίδιο επίπεδο απόδοσης ή και να βελτιωθεί ακόμη, θα πρέπει να δούμε τι δυνατότητες έχουμε ως οργανισμός. Για όποιον έχει διαβάσει βιβλία φυσιολογίας είναι εύκολο να καταλάβει ότι οι περιοριστικοί παράγοντες για την απόδοση είναι η μέγιστη πρόσληψη του οξυγόνου (VO2max), το γαλακτικό οξύ και η οικονομία. Εμείς δεν θα επεκταθούμε περισσότερο για να εξηγήσουμε τι είναι το καθένα από αυτά και πως λειτουργούν, αλλά καλό θα ήταν για τον κάθε δρομέα να γνωρίζει, γιατί έτσι θα μπορεί να κατανοεί καλύτερα τις λειτουργίες του οργανισμού και τα αποτελέσματα της προπόνησης.
Γενικά δεν έχουν γίνει πολλές έρευνες μέχρι τώρα έτσι ώστε να μάθουμε τι αλλαγές επέρχονται στο σώμα με την πάροδο των χρόνων ώστε να γνωρίζουμε από πού προέρχονται αυτοί οι περιοριστικοί παράγοντες της απόδοσης. Οι περισσότερες έρευνες που γίνονται δεν είναι τόσο αποτελεσματικές γιατί το χρονικό διάστημα για το οποίο γίνονται είναι αρκετά μικρό σε διάρκεια μέσα στον χρόνο.
Υπάρχει μόνο μια πραγματικά καλή και αξιόπιστη έρευνα που έγινε στο πανεπιστήμιο της Ζυρίχης, όπου μετρήσανε την αλλαγή της VO2 max για ένα διάστημα 15 ετών. Η έρευνα έγινε με την συμμετοχή 30 elite δρομέων μεγάλων αποστάσεων. Το διάστημα μεταξύ του οποίου πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις και τεστ ήταν μεταξύ του 1973 και του 1988.
Σε αυτή την διάρκεια όλης της περιόδου οι περισσότεροι αθλητές άλλαξαν και τον όγκο αλλά και την μέθοδο της προπόνησης τους. Σε μια δεκαετία οι εννιά από αυτούς τρέχανε συνεχώς μόνο jogging, αυτοί χάσανε το 16% από την αεροβική τους ικανότητα. Αυτή είναι μια πολύ μεγάλη αλλαγή μιας και για παράδειγμα οι εργάτες σε χειρονακτική εργασία χάνουν το 10% αντίστοιχα μέσα στην δεκαετία.
Και από άλλες έρευνες έχουν βγει παρόμοια συμπεράσματα, ότι δηλαδή οι δρομείς που μειώνουν πολύ τον όγκο της προπόνησης χάνουν πολύ περισσότερο από την VO2max απ’ ότι οι μη αθλούμενοι άνθρωποι.
Ένα πολύ σημαντικό αποτέλεσμα από την παραπάνω έρευνα είναι ότι οι πέντε από τους 30 αθλητές συνεχίσανε να κάνουν προπονήσεις όπως και στο παρελθόν, δηλαδή περισσότερο για αγωνιστικό επίπεδο και να συνεχίζουν να κατεβαίνουν στους αγώνες, αυτοί κρατήσανε και θα πω, περισσότερο βελτιώσανε την αερόβια ικανότητα. Στη συνέχεια της έρευνας, οι τελευταίοι 16 δρομείς οι οποίοι συνεχίζανε την προπόνηση αλλά με μικρότερο κίνητρο στο να έχουν αποτελέσματα στους αγώνες δείξανε ότι χαμήλωσε η αεροβική ικανότητα για 7% στην αντίστοιχη δεκαετία. Αυτή η αλλαγή μπορούμε να πούμε ότι οφείλετε κυρίως από την μείωση των χιλιομέτρων στην εβδομάδα με πιο αργό ρυθμό (προπονήσεις αερόβιας έντασης) και λόγω της αύξησης του ποσοστού του λίπους στο σώμα τους, που αυτό αντίστοιχα φέρνει και ανάλογη μείωση της VO2 max.
Από αυτά που είπαμε παραπάνω καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η πτώση στην αερόβια ικανότητα (VO2 max) και το γαλακτικό οξύ ως παραγόμενο προϊόν είναι οι κύριες αιτίες μείωσης της απόδοσης ως αποτέλεσμα από την μείωση του όγκου και της έντασης της προπόνησης.
Τέλος μπορούμε να πούμε ότι στους δρομείς αντοχής κατά το πέρασμα των χρόνων και της αύξησης της ηλικίας τα αποτελέσματα εξαρτώνται περισσότερο από το πόσο συνεχίζει κάποιος να διατηρεί την ένταση και τον όγκο της προπόνησης και πάντα κάτω από το κίνητρο της αγωνιστικής δραστηριότητας.
Βασίλης Κρομμύδας – www.coachingservices.gr
Αναδημοσίευση από runningnews.gr