Σε λίγες μέρες θα πραγματοποιηθεί για φέτος όπως γίνεται τα τελευταία 30 χρόνια ο αγώνας του Σπαρτάθλου. Ένας αγώνας από τους δυσκολότερους του είδους του στον κόσμο, που αθλητές από περισσότερες από 30 χώρες δοκιμάζουν τα όρια και τον εαυτό τους στη προσπάθεια να καλύψουν τρέχοντας, την απόσταση των 250 χιλιομέτρων που ενώνει την Αθήνα με τη Σπάρτη μέσα σε μιάμιση μέρα και που περίπου μόλις ο ένας στους τρεις καταφέρνει να ολοκληρώσει επιτυχώς τη μεγάλη δοκιμασία – άθλο.
Περισσότερες ιστορικές πληροφορίες ενδιαφέρουσες και συναρπαστικές υπάρχουν στην επίσημη σελίδα του αγώνα, ακριβώς εδώ : www.spartathlon.gr
Έχω τη τιμή να είμαι ένας από αυτούς που έχουν κατορθώσει αυτόν τον άθλο, και πιστεύω πως ανήκω σε αυτούς που δεν το αντιμετωπίζουμε μόνο σαν ένα δρομικό γεγονός, αλλά το έχουμε μέσα μας, σαν κάτι ακόμα πιο ιδιαίτερο. Το Σπάρταθλο το παρακολουθώ χρόνια πριν από τη πρώτη μου απόπειρα. Με είχε συνεπάρει από περιγραφές παλαιότερων αθλητών πριν ακόμα οι υπεραποστάσεις γίνουν τόσο δημοφιλείς στην Ελλάδα, πριν ακόμα αρχίσω να τις τρέχω κι εγώ και έστω από περιγραφές, γνωρίζω -αν δεν το πρόλαβα ή αν το έχασα οριακά- τον ρομαντισμό και τον χαρακτήρα που είχε παλαιότερα τόσο το Σπάρταθλο, όσο ο χώρος γενικότερα.
Στις συναναστροφές μου, είτε ηλεκτρονικές είτε δια ζώσης με Έλληνες και ξένους αθλητές που λαμβάνουν ή θέλουν να λάβουν μέρος σε αυτόν τον αγώνα, ειδικά τα τελευταία 2-3 χρόνια έχω εντοπίσει μια μικρή ιστορική παρανόηση, ως προς τον ήρωα, η προς στο ποιος ήταν αφορμή για την έμπνευση του Σπαρτάθλου πιο σωστά. Η οποία παρανόηση δεν έχει βέβαια σχέση με το αγωνιστικό κομμάτι αυτού αλλά φαίνεται εντονότερα στην ατμόσφαιρα τις μέρες που πλησιάζει ο αγώνας
Η λέξη Σπάρτη και σήμερα φέρνει στο μυαλό τους πειθαρχημένους μυώδεις Σπαρτιάτες στρατιώτες της αρχαίας Ελλάδας, την αντρεία τους, τη λιτότητα και τη σκληρή τους εκγύμναση που μαθαίναμε στην ιστορία. Η σκέψη φτάνει στη μάχη των Θερμοπυλών με το βασιλιά Λεωνίδα και το στρατό του να δίνουν τρανό παράδειγμα αυτοθυσίας για τη φύλαξη του Ελλαδικού πολιτισμού.. Οι ιστορικές περιγραφές της μάχης των Θερμοπυλών από μόνες τους, δεν έχουν να ζηλέψουν σε τίποτα τις τελευταίες ταινίες του Χόλυγουντ που μέσα από τις πολεμικές σκηνές με τα εφέ ενισχύουν ίσως, το ήδη υπάρχον δέος μας για τους Σπαρτιάτες πολεμιστές και τη φιλοσοφία του πολιτισμού τους.. Ο βασιλιάς Λεωνίδας, μέγιστο παράδειγμα ανδρείας.
Το άγαλμα του δεσπόζει στη κεντρική πλατεία της Σπάρτης και είναι το σημείο τερματισμού του αγώνα του Σπαρτάθλου. Ο αθλητής ολοκληρώνει την προσπάθεια του αγγίζοντας τη βάση του αγάλματος το οποίο είναι υπερυψωμένο σε βάθρο. Έτσι τα χέρια του αθλητή φτάνουν και αγγίζουν σχεδόν “ευλαβικά” μέχρι το σανδάλι ή στα πόδια του τον βασιλιά Λεωνίδα.. Στο μυαλό τους στην προετοιμασία τους και μέσα στον αγώνα πολλοί αθλητές βάζουν τον εαυτό τους σαν έναν από τους στρατιώτες του Λεωνίδα, συνεπαρμένοι από το Σπαρτιάτικο τρόπο ζωής. Θα τερματίσουν και θα τιμήσουν τον βασιλιά Λεωνίδα. Υπάρχουν ξένες δρομικές ομάδες με αθλητές που τρέχουν το Σπάρταθλο με ονομασίες όπως “Spartans Warriors, μπλουζάκια με τη λέξη Σπάρταθλο και απεικονίσεις στρατιωτικής περικεφαλαίας κ.α. Πολλοί αθλητές στα κοινωνικά δίκτυα στο ίντερνετ, αναφερόμενοι στο Σπάρταθλον “ανεβάζουν” εικόνες από αρχαίους Έλληνες πολεμιστές και σκηνές μάχης και η παρανόηση μέσα στον άθλο ….έχει ήδη συμβεί.
“ΣΠΑΡΤΑΘΛΟΝ. Στα βήματα του Φειδιππίδη”, συμπληρώνει η διοργάνωση στα ενημερωτικά της δελτία, τα φυλλάδια και τις μπροσούρες.
Ο Φειδιππίδης όμως του οποίου ο άθλος -γιατί άθλος θεωρείται ένα τέτοιο δρομικό επίτευγμα- δεν είχε καμία σχέση με τη πολεμοχαρή κουλτούρα των Σπαρτιατών που στη σκέψη της μας πιάνει δέος και θαυμασμός για τη πειθαρχεία τους και όσα γνωρίζουμε γι αυτούς. Αντίθετα ήταν από την Αθήνα, μια πόλη-κράτος με διαφορετικό πολιτισμό, τη γενέτειρα πόλη της δημοκρατίας, με τον χρυσό αιώνα της, με τα επιτεύγματα της που έδωσαν βάσεις σε άλλους λαούς παγκοσμίως.
Ο Αθηναίος λοιπόν ημεροδρόμος, αυτός είναι ο ήρωας του Σπαρτάθλου όσο αφορά το Σπάρταθλο, αυτό καθεαυτό.
Γνωρίζοντας περίπου τη διαδρομή που ακολούθησε τότε, για ποιους λόγους πέρασε ή δεν πέρασε από κάποιες πόλεις, οι δρομείς σήμερα ακολουθούν μία κατά προσέγγιση διαδρομή στα χνάρια του πιο γνωστού ημεροδρόμου στο κόσμο, προσπαθώντας να μην ξεπεράσουν και το χρόνο που πήρε στον ίδιο όπως πιστεύεται για να φτάσει στη Σπάρτη. Η βαρύτητα ίσως της αποστολής του και η σπουδαιότητα της απάντησης των Σπαρτιατών ήταν εκείνα που έδωσαν σχεδόν κυριολεκτικά, φτερά στα πόδια του. Η συνάντηση Φειδιππίδη – Πάνα στο Παρθένιο όρος κατά την περιγραφή του Ηρόδοτου, ερμηνέυεται μάλιστα από πολλούς, σαν τη πρώτη επίσημη ιστορική καταγραφή ενός από τα συμπτώματα της καταπόνησης των Σπαρταθλητών όπως είναι και οι παραισθήσεις από υπογλυκαιμία, κούραση ή ηλεκτρολυτικές διαταραχές.
Σίγουρα δεν γνωρίζουμε τις πολεμικές ικανότητες του Φειδιππίδη όμως γνωρίζουμε πως εκείνος έτρεξε την απόσταση Αθήνα – Σπάρτη για πρώτη φορά, αναλαμβάνοντας στρατιωτική αποστολή για έκκληση βοήθειας εκ μέρους της πόλης του και οφείλουμε να κάνουμε αυτή τη διόρθωση και αναφορά στο όνομα του κάθε φορά που το Σπάρταθλο συγχέεται με το Λεωνίδα, τη κουλτούρα των Σπαρτιατών στην αρχαιότητα ή παντελώς εσφαλμένα με τη μάχη των Θερμοπυλών.
Αθήνα -Σπάρτη, δυο εμβληματικές πόλεις κράτη, διαφορετικές η μια με την άλλη και μερικές φορές αντίπαλες, που όμως αλληλοσυμπληρώνονταν και ένας ημεροδρόμος που συνέδεσε τις δυο πόλεις, κάνοντας σύγχρονους μελετητές να αποδείξουν εμπράκτως πως το δρομικό εγχείρημα δεν ήταν μύθευμα. Χαράζοντας έτσι το όνομα του για πάντα στην ιστορία, σαν τον σπουδαιότερο ημεροδρόμο όλων των εποχών.
Τον Φειδιππίδη τα χνάρια του οποίου πατάνε γενιές και γενιές υπερμαραθωνοδρόμων από τότε μέχρι σήμερα, τα βήματα του που ακολουθούν οι σύγχρονοι Σπαρταθλητές κατακτώντας τη δική τους δόξα, αναβιώνοντας τον άθλο του σπουδαιότερου του πιο γνωστού ημεροδρόμου στον κόσμο.
Αθήνα, 13/9/2013
Γιώργος Πάνος.